WskazaniaHormonalna terapia zastępcza (HTZ) w leczeniu objawów przedmiotowych i podmiotowych wywołanych niedoborem estrogenów w następstwie naturalnej menopauzy lub usunięcia narządu rodnego.Dawkowanie1 tabl. raz/dobę. Pacjentki po histerektomii, mogą rozpocząć stosowanie produktu w każdej chwili. Jeśli pacjentka ma zachowaną macicę i ciągle miesiączkuje, powinna rozpocząć przyjmowanie produktu w terapii skojarzonej z progestagenem w ciągu 1-szych 5 dni krwawienia miesiączkowego. Pacjentki, które nie miesiączkują, miesiączkują sporadycznie lub pacjentki po menopauzie, mogą rozpocząć leczenie skojarzone w każdej chwili, pod warunkiem że lekarz upewni się, że pacjentka nie jest w ciąży. Przejście z innej hormonalnej terapii zastępczej (cyklicznej, ciągłej sekwencyjnej, ciągłej złożonej). Kobiety, które przechodzą z innego typu HTZ powinny, zanim zaczną stosować produkt, dokończyć dotychczas stosowany cykl terapii. Terapia złożona. Pacjentkom z zachowaną macicą zaleca się jednoczesne stosowanie odpowiedniego progestagenu przez 12 do 14 dni w ciągu każdych 4 tyg. (ciągła sekwencyjna lub cykliczna HTZ) lub z każdą tabl. estrogenu (ciągła złożona HTZ). O ile uprzednio nie rozpoznano endometriozy, nie zaleca się stosować progestagenu u kobiet po histerektomii. W razie konieczności dodatkowego stosowania progestagenu lekarz powinien poinformować o tym pacjentkę i przepisać jej odpowiedni produkt leczniczy. Tabl. należy połykać w całości, popijając płynem. Tabletki należy przyjmować codziennie, w miarę możliwości o tej samej porze. W razie pominięcia tabl. W razie pominięcia tabl., należy ją przyjąć tak szybko, jak to możliwe. Jeżeli od przyjęcia poprzedniej tabl. upłynęło więcej niż 24 h, nie ma potrzeby przyjmowania pominiętej dawki. Jeżeli pominięto kilka tabl., może wystąpić krwawienie. Dzieci i młodzież. Produkt nie jest zalecany do stosowania u dzieci i młodzieży. Pacjenci w podeszłym wieku. Brak danych sugerujących konieczność dostosowania dawkowania u pacjentów w wieku podeszłym. W przypadku kobiet w wieku 65 lat i starszych. Pacjenci z zaburzeniami wątroby. Nie przeprowadzono odpowiednich badań dotyczących stosowania produktu u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. Produkt jest przeciwwskazany u kobiet z ciężką chorobą wątroby. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. Nie przeprowadzono odpowiednich badań dotyczących stosowania produktu u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Dostępne dane nie wskazują na konieczność dostosowania dawkowania u tych pacjentów. W celu rozpoczęcia i kontynuacji leczenia objawów pomenopauzalnych, należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę przez jak najkrótszy czas.Uwagi1 opakowanie wystarcza na 21 dni leczenia. Po każdym 21-dniowym cyklu można zrobić, zazwyczaj tyg. lub krótszą, przerwę w przyjmowaniu tabl. (cykliczna HTZ) lub można kontynuować przyjmowanie tabl. codziennie (ciągła HTZ). W terapii ciągłej, po dokończeniu jednego opakowania rozpoczyna się nowe opakowanie. Pacjentkom z zachowaną macicą zaleca się jednoczesne stosowanie odpowiedniego progestagenu przez 12-14 dni w ciągu każdych 4 tyg. (ciągła sekwencyjna lub cykliczna HTZ) lub z każdą tabl. estrogenu (ciągła złożona HTZ). O ile uprzednio nie rozpoznano endometriozy, nie zaleca się stosować progestagenu u kobiet po histerektomii. W razie konieczności dodatkowego stosowania progestagenu lekarz powinien poinformować o tym pacjentkę i przepisać jej odpowiedni produkt leczniczy. Tabl. należy połykać w całości, popijając płynem. Tabl. należy przyjmować codziennie, w miarę możliwości o tej samej porze. W razie pominięcia tabl., należy ją przyjąć tak szybko, jak to możliwe. Jeżeli od przyjęcia poprzedniej tabl. upłynęło więcej niż 24 h, nie ma potrzeby przyjmowania pominiętej dawki. Jeżeli pominięto kilka tabl., może wystąpić krwawienie.PrzeciwwskazaniaNie należy rozpoczynać hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), jeżeli występuje którykolwiek ze stanów wymienionych poniżej. Jeżeli jakikolwiek stan wystąpi w okresie stosowania HTZ, produkt należy natychmiast odstawić. Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Rak piersi w wywiadzie, rozpoznany lub podejrzewany. Znane lub podejrzewane złośliwe nowotwory estrogenozależne (np. rak błony śluzowej trzonu macicy). Krwawienie z dróg rodnych o nieznanej etiologii. Nieleczona hiperplazja endometrium. Przebyta lub obecnie występująca żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna). Zaburzenia krzepnięcia krwi, np. niedobór białka C, białka S, antytrombin. Aktualne lub niedawno przebyte zaburzenia zakrzepowo-zatorowe tętnic (np. dusznica bolesna, zawał serca). Ostra choroba wątroby albo choroba wątroby w wywiadzie, tak długo jak wyniki testów czynnościowych wątroby pozostają nieprawidłowe. Porfiria.Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożnościHormonalną terapię zastępczą (HTZ) w leczeniu objawów pomenopauzalnych należy rozpocząć tylko wówczas, jeśli objawy te niekorzystnie wpływają na jakość życia. W każdym przypadku należy przynajmniej raz w roku starannie określić indywidualny bilans korzyści i ryzyka. HTZ należy kontynuować wyłącznie do czasu, gdy korzyści przewyższają ryzyko. U kobiet, u których występuje kilka czynników ryzyka, lub też, które wykazują większe nasilenie indywidualnych czynników ryzyka, należy wziąć pod uwagę nasilenie ryzyka zakrzepicy. Ryzyko to może być większe niż wskazywałaby na to suma tych czynników. Nie powinno się przepisywać HTZ w przypadku, gdy ryzyko przewyższa korzyści. Dane dotyczące ryzyka związanego ze stosowaniem HTZ w przypadku przedwczesnej menopauzy są ograniczone. Jednak u młodszych kobiet, ze względu na mniejsze bezwzględne ryzyko, stosunek korzyści do ryzyka związanego ze stosowaniem HTZ może wypaść korzystniej niż u kobiet starszych. Przed rozpoczęciem lub wznowieniem HTZ, należy przeprowadzić pełen wywiad lekarski, w tym rodzinny. Badanie fizykalne (w tym narządów miednicy i piersi) należy przeprowadzić z uwzględnieniem wywiadu oraz przeciwwskazań i ostrzeżeń dotyczących tej terapii. Podczas leczenia zaleca się przeprowadzanie okresowych kontroli, których częstość i zakres powinien być dostosowany indywidualnie do pacjentki. Kobiety należy poinformować o jakich zmianach w piersiach powinny powiadomić lekarza albo pielęgniarkę. Badania dodatkowe, w tym wykonywane odpowiednimi metodami obrazowania, np. mammografia, należy wykonywać zgodnie z aktualnie obowiązującymi zasadami badań przesiewowych, z uwzględnieniem klinicznych potrzeb indywidualnie. Pacjentka wymaga dokładnego monitorowania, jeśli którykolwiek z poniższych stanów występuje obecnie, wystąpił w przeszłości i/lub zaostrzył się w okresie ciąży lub uprzedniego leczenia hormonalnego. Należy wziąć pod uwagę, że może dojść do nawrotu lub nasilenia niżej wymienionych stanów w czasie stosowania produktu: mięśniaki macicy lub endometrioza; czynniki ryzyka zaburzeń zakrzepowo-zatorowych; czynniki ryzyka nowotworów estrogenozależnych, np. rak piersi u krewnych 1. stopnia; nadciśnienie tętnicze krwi; choroba wątroby (np. gruczolak wątroby); cukrzyca ze zmianami naczyniowymi lub bez; kamica żółciowa; migrena albo (silny) ból głowy; toczeń rumieniowaty układowy; hiperplazja endometrium w wywiadzie; padaczka; astma; otoskleroza; pląsawica mniejsza. Należy natychmiast przerwać leczenie, jeśli pojawią się przeciwwskazania lub w niżej wymienionych stanach: żółtaczka albo zaburzenia czynności wątroby; znaczne zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi; wystąpienie po raz pierwszy bólu głowy typu migrenowego; ciąża. Ryzyko hiperplazji i raka błony śluzowej trzonu macicy u kobiet z zachowaną macicą zwiększa się, kiedy przez dłuższy czas stosuje się wyłącznie estrogeny. Obserwowane zwiększenie ryzyka raka endometrium wśród pacjentów stosujących wyłącznie estrogeny było 2-12 razy większe niż u osób niestosujących produktu, w zależności od czasu trwania terapii i stosowania dawki estrogenów. Po przerwaniu terapii ryzyko może być zwiększone przez 10 lat. Dodatkowe zastosowanie progestagenu przez przynajmniej 12 dni w cyklu lub ciągłe stosowanie terapii estrogenowo-progestagenowej u kobiet z zachowaną macicą znacząco zmniejsza to ryzyko. Bezpieczeństwo stosowania doustnej dawki estradiolu > 2 mg, skoniugowanych końskich estrogenów > 0,625 mg oraz systemów transdermalnych > 50 µg/dobę, po dodaniu progestagenu nie zostało zbadane. W 1-szych m-cach leczenia mogą wystąpić śródcykliczne krwawienia i plamienie. Jeżeli pojawią się po pewnym czasie od rozpoczęcia terapii, albo będą utrzymywać się pomimo jej zaprzestania, należy ustalić ich przyczynę, co może wymagać biopsji błony śluzowej trzonu macicy, w celu wykluczenia zmian złośliwych w endometrium. Niezrównoważona (nadmierna) stymulacja estrogenowa może prowadzić do powstawania przedrakowych albo złośliwych zmian w resztkowych ogniskach endometriozy. U kobiet po histerektomii z powodu endometriozy, u których stwierdzono endometriozę resztkową należy więc rozważyć dodatkowe zastosowanie progestagenu. Ogólne dowody sugerują zwiększone ryzyko raka piersi u kobiet stosujących terapię skojarzoną, estrogenowo-progestagenową oraz prawdopodobnie estrogenową HTZ. Ryzyko to zależne jest od czasu trwania terapii. Randomizowane, kontrolowane placebo badanie Women’s Heath Initiative (WHI) i badania epidemiologiczne, zawierały spójne doniesienia o zwiększonym ryzyku rozwoju raka piersi u kobiet przyjmujących produkty złożone estrogenowo-progestagenowe, które staje się widoczne po około 3 latach stosowania HTZ. W badaniu WHI nie stwierdzono wzrostu ryzyka zachorowania na raka piersi u kobiet po histerektomii stosujących same estrogeny w HTZ. W badania obserwacyjnych najczęściej odnotowywano niewielki wzrost ryzyka zdiagnozowania raka piersi, który jest znacznie niższy niż w przypadku kobiet stosujących skojarzoną terapię estrogenowo-progestagenową. Dla każdego rodzaju HTZ zwiększone ryzyko pojawia się w ciągu kilku lat i zwiększa się wraz z długością trwania leczenia, przy czym powraca ono do wartości wyjściowych w ciągu kilku (najwyżej 5) lat po zaprzestaniu terapii. HTZ, zwłaszcza leczenie skojarzone estrogenu i progestagenu, zwiększa gęstość obrazów mammograficznych, co może utrudniać radiologiczne wykrywanie raka piersi. Rak jajnika występuje rzadziej niż rak piersi. Z danych epidemiologicznych z dużej metaanalizy wynika nieznacznie zwiększone ryzyko, które uwidacznia się w ciągu 5 lat stosowania HTZ w postaci samych estrogenów lub skojarzenia estrogenów i progestagenów i zmniejsza się w czasie po odstawieniu tych środków. Z niektórych innych badań, w tym badanie WHI, wynika, że stosowanie skojarzonej HTZ może wiązać się z podobnym lub nieznacznie mniejszym ryzykiem. HTZ wiąże się ze zwiększonym (1,3-3-krotnie) względnym ryzykiem żylnej choroby zakrzepowozatorowej (ŻChZZ), to jest zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej. Wystąpienie takiego incydentu jest bardziej prawdopodobne w pierwszym roku HTZ niż później. Pacjentki z potwierdzonymi skłonnościami do trombofilii są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia ŻChZZ, przy czym HTZ może dodatkowo zwiększyć to ryzyko. HTZ u tych pacjentek jest przeciwwskazana. Za czynniki ryzyka ŻChZZ uznaje się: stosowanie estrogenów, podeszły wiek, zabiegi chirurgiczne, długotrwałe unieruchomienie, otyłość (BMI >30 kg/m2), ciąża oraz okres poporodowy, toczeń rumieniowaty układowy (SLE) i rak. Nie ma zgodności co do ewentualnej roli żylaków kończyn dolnych w rozwoju ŻChZZ. Kobietom, które dotychczas nie chorowały na ŻChZZ, ale choroba ta wystąpiła u ich bliskich krewnych, w młodym wieku, można zaproponować badanie przesiewowe, mając na uwadze ograniczenia takiego badania (w badaniu przesiewowym tylko niektóre zaburzenia prowadzące do zakrzepicy są wykrywane). W przypadku wykrycia zaburzeń wskazujących na skłonność do zakrzepicy, związanych z występowaniem zakrzepów u bliskich krewnych lub gdy zaburzenia są poważne (np. niedobór białka C, białka S, antytrombiny lub kombinacja tych zaburzeń) HTZ jest przeciwwskazana. Tak jak w przypadku wszystkich pacjentek, które przeszły operację, należy zwracać szczególną uwagę na działania profilaktyczne, zapobiegające wystąpieniu ŻChZZ po zabiegach chirurgicznych. Jeśli prawdopodobne jest długotrwałe unieruchomienie po zabiegach planowych, zaleca się czasowe wstrzymanie HTZ 4-6 tyg. wcześniej. Nie należy wznawiać leczenia przed całkowitym uruchomieniem pacjentki. Jeżeli po rozpoczęciu leczenia dojdzie do rozwoju ŻChZZ należy przerwać podawanie produktu. Należy poinformować pacjentki o konieczności pilnego zgłoszenia się do lekarza, jeżeli zauważą potencjalne objawy zakrzepicy (np. bolesny obrzęk kończyny dolnej, nagły ból w klatce piersiowej, duszność). Badania randomizowane nie dostarczyły dowodów, że stosowanie estrogenowo-progestagenowej lub estrogenowej HTZ, u kobiet z chorobą wieńcową lub bez niej, chroni przed zawałem serca. Względne ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej podczas stosowania złożonej estrogenowoprogestagenowej HTZ jest nieznacznie podwyższone. Jako że wyjściowe bezwzględne ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej jest w dużym stopniu związane z wiekiem, liczba dodatkowych przypadków jej wystąpienia, spowodowanych stosowaniem estrogenowo-progestagenowej HTZ, u zdrowych kobiet w wieku okołomenopauzalnym jest bardzo niska, lecz będzie wzrastać wraz z wiekiem. Dane z randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych nie wskazują na istnienie podwyższonego ryzyka choroby wieńcowej u kobiet po histerektomii przyjmujących estrogenową HTZ. Stosowanie terapii złożonej estrogenowo-progestagenowej oraz wyłącznie estrogenów wiąże się z 1,5-krotnie zwiększonym ryzykiem udaru niedokrwiennego. Relatywne ryzyko nie zmienia się wraz z wiekiem ani czasem od menopauzy. Jednakże, pierwotne ryzyko udaru mózgu jest ściśle zależne od wieku, dlatego ogólne ryzyko udaru mózgu u kobiet stosujących HTZ zwiększa się z wiekiem. Inne stany. Estrogeny mogą prowadzić do zatrzymywania płynów, dlatego należy monitorować pacjentki z zaburzeniami czynności serca lub nerek. Należy bardzo dokładnie monitorować pacjentki ze schyłkową niewydolnością nerek, gdyż należy przypuszczać, że zwiększa się u nich stężenie substancji czynnych we krwi. Ponieważ w czasie leczenia estrogenami donoszono o rzadkich przypadkach znacznego zwiększenia stężenia trójglicerydów we krwi prowadzącego do zapalenia trzustki, należy podczas HTZ, w tym terapii estrogenami, kontrolować wyniki badań kobiet, u których wcześniej stwierdzano zwiększone stężenie trójglicerydów we krwi. Estrogeny zwiększają stężenie globuliny wiążącej tyroksynę (TBG), prowadząc do zwiększenia całkowitej ilości krążących hormonów tarczycy, co oceniano na podstawie pomiarów jodu związanego z białkiem (PBI), stężenia T4 (metodą kolumnową lub radioimmunologiczną) albo stężenia T3 (metodą radioimmunologiczną). Zmniejsza się wiązanie T3 przez żywicę, co odzwierciedla zwiększone stężenie TBG. Stężenia wolnych T4 i T3 pozostają niezmienione. Mogą zwiększać się stężenia innych białek wiążących w osoczu, np. globuliny wiążącej kortykosteroidy (CBG), globuliny wiążącej hormony płciowe (SHBG), prowadząc do zwiększenia ilości krążących kortykosteroidów i steroidów płciowych. Stężenia wolnych albo biologiczne czynnych hormonów pozostają niezmienione. Stężenia innych białek w osoczu mogą być zwiększone (angiotensynogen/substrat reniny, a-1-antytrypsyna, ceruloplazmina). Sporadycznie może wystąpić ostuda, zwłaszcza u pacjentek z ostudą ciężarnych w wywiadzie. Pacjentki ze skłonnościami do ostudy powinny unikać ekspozycji na słońce i promieniowanie ultrafioletowe w czasie HTZ. Nie ma jednoznacznych dowodów świadczących o poprawie funkcji poznawczych. Pewne dane z badania WHI wskazują na zwiększone ryzyko potencjalnej demencji u kobiet, które rozpoczynają ciągłą terapię HTZ złożoną lub estrogenową po ukończeniu 65 lat. Niewiadomo, czy te doniesienia mogą dotyczyć także młodszych kobiet po menopauzie lub kobiet stosujących inną HTZ. U kobiet z wrodzonym obrzękiem naczynioruchowym egzogenne estrogeny mogą wywoływać albo nasilać jego objawy. Kobiety, u których występuje gruczolak przysadki wymagają dokładnego monitorowania (w tym z okresowych pomiarów stężenia prolaktyny). Produkt zawiera laktozę i sacharozę. Produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, nietolerancją fruktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp), zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy. Nie przeprowadzono badań nad wpływem produktu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Nie stwierdzono wpływu produktu na zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.InterakcjeUwaga: informacje nt. jednocześnie przepisywanych leków powinny być konsultowane w celu zidentyfikowania potencjalnych interakcji. Wpływ innych produktów leczniczych na działanie produktu leczniczego. Substancje zwiększające klirens hormonów płciowych (zmniejszona skuteczność w wyniku indukcji enzymów), np.: metabolizm estrogenów [i progestagenów] może być nasilony przez jednoczesne zastosowanie leków, które indukują aktywność enzymów metabolizujących leki, zwłaszcza enzymów cytochromu P450, takich jak: leki przeciwdrgawkowe (np. barbiturany, fenytoina, prymidon, karbamazepina) i leki przeciwinfekcyjne (np. ryfampicyna, ryfabutyna, newirapina, efawirenz), a także prawdopodobnie felbamat, gryzeofulwina, okskarbazepina, topiramat oraz preparaty ziołowe zawierające ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum). Indukcja enzymów może być obserwowana już po paru dniach leczenia. Maks. indukcja enzymów występuje zazwyczaj w ciągu paru tyg. Może utrzymywać się przez ok. 4 tyg. od zakończenia terapii. Substancje o zmiennym wpływie na klirens hormonów płciowych: w przypadku podawania równocześnie z HTZ kombinacji inhibitorów proteazy HIV oraz nienukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy, włączając kombinacje z inhibitorami HCV oraz nienukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy, wiele z nich może zwiększać lub zmniejszać stężenia estrogenu w osoczu. W niektórych przypadkach efekt końcowy tych zmian może mieć znaczenie kliniczne. W związku z tym, wywiad lekarski powinien uwzględniać informacje na temat potencjalnych interakcji z jednocześnie stosowanymi lekami przeciw HIV/HCV oraz związane z tym zalecenia. Substancje zmniejszające klirens hormonów płciowych (inhibitory enzymatyczne): silne i umiarkowanie silne inhibitory CYP3A4, takie jak produkty lecznicze przeciwgrzybicze należące do grupy azoli (np. flukonazol, itrakonazol, ketokonazol, worykonazol), werapamil, makrolidy (np. klarytromycyna, erytromycyna), diltiazem i sok grejpfrutowy mogą zwiększać stężenia estrogenu w osoczu. Zwiększony metabolizm estrogenów i progestagenów może prowadzić do osłabienia działania i zmian w profilu krwawień macicznych. Substancje, które ulegają istotnym przemianom (np. paracetamol) mogą zwiększać biodostępność estradiolu poprzez konkurencyjne hamowanie przemian ustrojowych w czasie wchłaniania. Inne formy interakcji. Przyjmowanie hormonów steroidowych może wpływać na wyniki niektórych testów laboratoryjnych, określających np. biochemiczne parametry czynności wątroby, tarczycy, nadnerczy i nerek, stężenia globuliny wiążącej kortykosteroidy i białek wiążących frakcje lipidowe, parametry metabolizmu węglowodanów i parametry koagulacji i fibrynolizy. Zmiany zazwyczaj pozostają w zakresie referencyjnym.Ciąża i laktacjaProdukt jest niewskazany w okresie ciąży. Jeżeli w okresie leczenia produktem pacjentka zajdzie w ciążę, należy natychmiast przerwać stosowanie tego produktu. Wyniki większości badań epidemiologicznych odnoszące się do nieświadomej ekspozycji płodu na estrogeny nie wykazały działania teratogennego jak i fetotoksycznego. Lek nie jest wskazany do stosowania w okresie karmienia piersią.Działania niepożądaneNajczęstsze działania niepożądane, które mogą towarzyszyć hormonalnej terapii zastępczej. Zaburzenia układu immunologicznego: (niezbyt często) reakcje nadwrażliwości. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (często) zwiększenie lub zmniejszenie mc. Zaburzenia psychiczne: (niezbyt często) nastrój depresyjny; (rzadko) niepokój, zwiększenie lub zmniejszenie libido. Zaburzenia układu nerwowego: (często) ból głowy; (niezbyt często) zawroty głowy; (rzadko) migrena. Zaburzenia oka: (niezbyt często) zaburzenia widzenia; (rzadko) nietolerancja soczewek kontaktowych. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) ból brzucha, nudności; (niezbyt często) niestrawność; (rzadko) wzdęcia, wymioty. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) wysypka, świąd; (niezbyt często) rumień guzowaty, pokrzywka; (rzadko) hirsutyzm, trądzik. Zaburzenia mięśniowoszkieletowe i tkanki łącznej: (rzadko) kurcze mięśni. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (często) krwawienia lub plamienia z macicy lub pochwy; (niezbyt często) ból piersi, tkliwość piersi; (rzadko) bolesne miesiączkowanie, upławy, zespół napięcia przedmiesiączkowego, powiększenie piersi. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (niezbyt często) obrzęk; (rzadko) zmęczenie. U kobiet stosujących estrogen i progestagen przez okres dłuższy niż 5 lat obserwowano prawie 2-krotne zwiększenie ryzyka raka piersi. U kobiet stosujących wyłącznie estrogeny zwiększone ryzyko raka piersi jest istotnie mniejsze niż u kobiet stosujących estrogeny i progestagen. Ryzyko zależy od czasu stosowania. Wyniki największego randomizowanego, kontrolowanego placebo badania (badanie WHI) i największego badania epidemiologicznego (MWS)(szczegóły - patrz chpl). Ryzyko raka endometrium dotyczy 5 na 1000 kobiet z zachowaną macicą niestosujących HTZ. U kobiet z zachowaną macicą stosowanie wyłącznie estrogenowej HTZ nie jest zalecane, ponieważ powoduje to zwiększenie ryzyka raka endometrium. W zależności od czasu trwania terapii estrogenowej i stosowanej dawki, zwiększenie ryzyka raka endometrium w badaniach epidemiologicznych wahało się 5-55 dodatkowych przypadków zdiagnozowanych wśród każdego 1000 kobiet 50-65 lat. Dodawanie progestagenu do terapii estrogenowej przez 12 dni w każdym cyklu, może zapobiegać zwiększonemu ryzyku. Stosowanie HTZ obejmującej jedynie estrogeny lub skojarzenie estrogenów z progestagenami wiąże się z nieznacznie zwiększonym ryzykiem rozpoznania raka jajnika. HTZ jest związana z 1,3-3-krotnie większym ryzykiem względnym rozwoju żylnej choroby ŻChZZ, czyli zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej. Wystąpienie takich zdarzeń jest bardziej prawdopodobne w 1-szym roku stosowania terapii hormonalnej (szczegóły - patrz chpl). Ryzyko choroby wieńcowej jest nieznacznie zwiększone u kobiet stosujących estrogenowo-progestagenową HTZ powyżej 60 lat. Stosowanie terapii estrogenowej lub estrogenowo-progestagenowej związane jest z 1,5-krotnie zwiększonym ryzykiem relatywnym udaru niedokrwiennego. Ryzyko udaru krwotocznego nie zwiększa się podczas stosowania HTZ. Ryzyko względne nie jest zależne od wieku ani czasu trwania terapii, ale jako że ryzyko wyjściowe jest ściśle zależne od wieku, całkowite ryzyko udaru mózgu u kobiet stosujących HTZ zwiększa się z wiekiem. Inne działania niepożądane, związane z zastosowaniem terapii estrogenowo-progestagenowej: choroby pęcherzyka żółciowego; choroby skóry i tkanki podskórnej: ostuda, rumień wielopostaciowy, rumień guzowaty, plamica naczyniowa; możliwa demencja u kobiet powyżej 65 lat.PrzedawkowaniePrzedawkowanie może powodować nudności, wymioty i krwawienie z odstawienia u niektórych kobiet. Nie ma specyficznego antidotum i należy stosować leczenie objawowe.DziałanieSubstancją czynną jest estradiolu walerianian, syntetyczny 17b-estradiol, który jest chemicznie i biologicznie identyczny z endogennym estradiolem ludzkim. Zastępuje zanikającą produkcję estrogenów u kobiet po menopauzie i łagodzi objawy menopauzy. Owulacja nie jest zahamowana w czasie przyjmowania produktu, jak również prawie nie jest zmienione endogenne wytwarzanie hormonów.Skład1 tabl. powl. zawiera 2 mg estradiolu walerianianu.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria X
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria X
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria X
Wykaz B
Lukrecja
Dziurawiec
Komentarze
[ z 0]